Türk dilinin ve edebiyatının; geçmişten günümüze, bütün özellikleri ve unsurlarıyla birlikte incelenmesi amacı dolayısıyla teşekkül etmiş bir bilimdir ve bilimlerin bütün olarak bir yer aldığı eğitim ve öğretim kurumları olan üniversitelerde, bu ismi taşıyan bölümlerde temsil edilmekte ve öğretilmektedir.

Türk Dili ve Edebiyatı bilimi ve bu bilimin temsil edildiği Türk Dili ve Edebiyatı bölümünün, diğer dil ve edebiyat bölümleri arasında ayrı bir önemi vardır. Bu önem her şeyden önce Türkçenin ve Türk edebiyatının özelliğinden kaynaklanmaktadır. Türk dili herhangi bir dil değildir; dünyanın en eski dilleri arasında yer aldığı gibi, aynı zamanda dünyadaki en yaygın dillerden biridir. Ayrıca büyük bir medeniyetin dilidir.

Türk Dili ve Edebiyatı bölümü, kendi içinde önce iki anabilim dalına ayrılır: Türk Dili ve Türk Edebiyatı. Bu ana bilim dallarının da alt dalları vardır. Türk dili ana bilim dalı; Eski Türk Dili ve Yeni Türk Dili olmak üzere iki; Türk Edebiyatı anabilim dalı ise Eski Türk Edebiyatı, Yeni Türk Edebiyatı ve Halk Edebiyatı olmak üzere üç anabilim dalını içermektedir. Bütün bu anabilim dallarında, bugüne kadar ulaşılmış olan bilgi birikimi; bölüm bünyesinde; lisan eğitimi sırasında, Türkiye Türkçesi, Osmanlı Türkçesi, Eski Türk Edebiyatına Giriş, Tanzimat Dönemi Edebiyatı vb. çeşitli ana dersler ve seçmeli dersler dolayısıyla öğrenciye aktarılır.

Amaç Türk dilinin ve edebiyatının; tarihi, yapısı ve bütün önemli eserleriyle birlikte, uzmanlık seviyesinde öğretilmesidir. Bunun mümkün olabilmesi için öğrencilere Türklerin tarih boyunca kullandığı alfabeler; Göktürk, Uygur ve eski Türk alfabesi öğretilmekte; bu alfabelerde yazılmış metinler, orijinal haliyle okutulmaktadır. Türk Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun olanlar böylece bilim uzmanı ünvanını almaya hak kazanırlar ve bu ünvan, öğrenimlerini başarıyla tamamlamalarının ardından öğrencilere verilen lisans diplomasında da belirtilir.

Sürekli değişim ve gelişim içinde olan Türk dili ve edebiyatının geçmişten günümüze meydana getirilmiş sözlü ve yazılı ürünlerinin ses, yapı, cümle, anlam, tür, biçim ve içerik özelliklerini inceleyen; Atatürk ilkeleri ve Cumhuriyet değerlerine duyarlı, bilgisayar bilgi ve teknolojilerini kullanan, mesleki sorumlulukların bilincinde, etik değerlere sahip, eleştirel ve yaratıcı düşünebilen, dil ve edebiyat araştırmacıları ve Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda, özel okullarda, etüt ve özel ders merkezlerinde Türkçe öğretmeni ve Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak çalışabilecek akademik donanıma sahip öğretmen adayları yetiştirmeyi amaçlar.