09.01.2024
Avrupa Birliği Parlamentosu tarafından hazırlanan ve 9 Aralık 2023 tarihinde kabul edilen “Yapay Zekâ Yasası” çalışmalarında İstanbul Arel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Cüneyt Dirican’ın yapay zekaya yönelik çalışmaları önemli katkı sağladı.
Dünyanın ilk yapay zekâ yasası 9 Aralık 2023 tarihinde Avrupa Birliği tarafından kabul edilirken yeni yasa ile birlikte yüz tanıma amaçlı veri tabanı oluşturan tüm sistemler yasaklandı. Böylece AB yapay zekâ kullanımına ilişkin net kurallar koyan ilk bölge oldu. İstanbul Arel Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cüneyt Dirican’ın çalışmalarından yararlanılarak yapılan kanuna yönelik çalışmalar, raporlar ve araştırmalardan sonra hazırlanan yapay zekâ yasası; temel hak ve özgürlükleri, demokrasiyi, hukukun üstünlüğünü ve çevreyi korumayı hedefliyor.
Yapay Zekâ Yasasına Türk Bilim İnsanları da Katkı Sağladı
Yapay zeka uygulamalarının düzenlenmesi, kişisel verilerin güvenliği, yüz tanıma, sosyal skorlama gibi konulara karşı alınması gereken önlemler gibi başlıklar için hazırlanan ve kabul gören kanun; dünyada bir ilk olarak tarihte yerini alırken İstanbul Arel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Muhasebe ve Finans Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Cüneyt Dirican’ın 2015 tarihli “The Impacts of Robotics, Artificial Intelligence On Business and Economics” bildirisi kanuna yönelik yapılan çalışmalar, raporlar ve araştırmalarda aldığı atıflar ile katkı sundu.
Dirican’ın atıf aldığı üç eserden ikisinde tek Türk akademisyen ve yazar olmasının yanında, Avrupa Birliği’nde robotiğin gelişimi ve pazar payı raporunda (2021) ise Daron Acemoğlu ile birlikte atıf alan üç Türk isminden ve akademisyeninden biri olması dikkat çekti. Dirican’ın Scopus bildirisi aynı zamanda bugüne kadar 100 civarında Web of Science atıfı alırken daha önce Birleşmiş Milletler online kütüphanesinde de taranmıştı.
AB Parlamentosu’nda kabul edilen “Yapay Zekâ Yasası” ile yapay zekâ uygulamasına risk temelli bir yaklaşım izlenecek. Yapay zekâ uygulamasının yaratacağı riskler ise; “en yüksek” ve “en düşük”, “kabul edilemez” ve “spesifik şeffaflık riski” olarak sınıflandırılıyor.
İstanbul Arel Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cüneyt Dirican’ın ilgili bildirisine ve atıf aldığı çalışmalar ile Avrupa Birliği’nin dünyadaki ilk yapay zekâ yasası ile ilgili düzenlemelerine ve haberlerine aşağıdaki linklerden ulaşılabilirsiniz.
Cüneyt Dirican, |
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877042815036137 Procedia - Social and Behavioral Sciences, |
D4.1: State-of-the-art Review [WP4 – AI & Robotics] Lead contributor Philip Jansen, University of Twente |
The SIENNA project - Stakeholder-informed ethics for new technologies with high socio-economic and human rights impact - has received funding under the European Union’s H2020 research and innovation programme under grant agreement No 741716. |
AI watch, evolution of the EU market share of robotics Data and methodology |
European Commission, Joint Research Centre, Haarburger, R., Duch-Brown, N., Rossetti, F., AI watch, evolution of the EU market share of robotics – Data and methodology, Publications Office, 2021, https://data.europa.eu/doi/10.2760/292931 |
AI watch, AI for enhancing robotics : the intersection of robotics with the AI landscape |
European Commission, Joint Research Centre, Righi, R., Papazoglou, M., Samoili, S. et al., AI watch – AI for enhancing robotics – The intersection of robotics with the AI landscape, Publications Office of the European Union, 2022, https://data.europa.eu/doi/10.2760/314545 |
EU AI Act: first regulation on artificial intelligence A European approach to artificial intelligence |
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_23_6473 |